مدیر پرستاری بیمارستان سوانح و سوختگی شهید مطهری اقدامات اولیه در مواجهه با سوختگی را تشریح کرد و گفت: بیشترین علت سوختگی در کودکان، آب جوش و در بزرگسالان، شعله است.

پرویز نمازی، مدیر پرستاری بیمارستان سوانح و سوختگی شهید مطهری در گفت و گو با خبرنگار سازمان نظام پرستاری درباره علل شایع سوختگی اظهار داشت: بیشترین علت سوختگی، در کودکان آب جوش و در بزرگسالان، شعله است؛ سوختگی با شعله ممکن است در پی استفاده از مواد سوختنی مانند نفت، گاز، بنزین، الکل و ... ایجاد شود.

وی ادامه داد: سوختگیهای شیمیایی، برق گرفتگی و ... نیز از دیگر علل سوختگی هستند.
نمازی در پاسخ به این سؤال که «اولین اقدام در مواجهه با یک بیمار دچار سوختگی چیست؟» تصریح کرد: در سوختگیهای مایعات داغ و حرارتی بهترین روش خنک کردن عضو سوخته است.

وی افزود: اگر درصد سوختگی بالا نباشد یعنی بیش از ۲۰ درصد نباشد بهتر است عضو سوخته شده را زیر آب سرد بگیریم و حدود ۲۰ دقیقه تا نیم ساعت این کار را ادامه دهیم.

نمازی ادامه داد: در سوختگیهایی که درصد بالاتری دارند این کار توصیه نمیشود زیرا بیمار اصطلاحاً «هایپوترمی» میشود یا به عبارت دیگر حرارت بدن خود را از دست میدهد و دچار لرز می شود که این مسئله برای بیمار خوب نیست. در این حالت اگر بیمار دچار سوختگی، دچار لرز بشود بهترین کار گرم کردن بدن بیمار و انتقال سریع او به مراکز درمانی است؛ در خصوص کودکان نیز نحوه مواجهه تفاوتی با بزرگسالان ندارد و بهترین اقدام اولیه در سوختگیهای با درصد پایین، خنک کردن عضو سوخته با آب سرد است.

برای درمان سوختگی از یخ و خمیر دندان استفاده نکنید
مدیر پرستاری بیمارستان سوانح و سوختگی شهید مطهری درباره اقدامات دیگری که برخی از افراد در مواجهه با سوختگی انجام میدهند هشدار داد: استفاده از یخ برای سوختگی به هیچ وجه توصیه نمی شود زیرا یخ باعث انقباض عروق موضعی و کاهش خونرسانی به عضو میشود و آسیب را بیشتر میکند؛ خمیر دندان نیز یک ماده شیمیایی است که وقتی روی عضو دچار سوختگی مصرف شود به دلیل داشتن مواد شیمیایی سوختگی را تشدید میکند. بنابراین افراد نباید برای درمان سوختگی از خمیردندان استفاده کنند؛ در سوختگیهایی که لباس فرد به عضو سوخته می چسبد در صورتی که سوختگی عمیق و درصد آن بالا نیست نیز میتوان از آب سرد برای خنک کردن عضو سوخته استفاده کرد.
وی گفت: اگر لباس فرد دچار سوختگی به پوست چسبیده باشد اطرافیان باید سعی کنند  بدون انجام اقدام خاصی، بیمار را سریعاً به مراکز درمانی منتقل کنند. اگر آب جوش یا مایعات داغ روی لباس ریخته است توصیه می شود لباس را طوری از بدن خارج کنند که به آسیب پوست منجر نشود. 

مدیر پرستاری بیمارستان سوانح و سوختگی شهید مطهری گفت: پوست دارای سه لایه است. سه لایه اصلی پوست، اپیدرم، درم و لایه های زیرین درم است.

درجات مختلف سوختگی
وی درباره درجات سوختگی گفت: در سوختگی درجه یک، فقط لایه های فوقانی اپیدرم آسیب می بینند؛ مثالی از سوختگی درجه یک، آفتاب سوختگی است؛ این درجه سوختگی عموماً خود به خود خوب میشود و به اقدام خاص درمانی نیاز ندارد و نهایتاً با مصرف مسکن بیمار آرام می شود و به اقدام درمانی دیگری از جمله پانسمان نیاز ندارد.

وی ادامه داد: سوختگی درجه دوم زمانی اتفاق میافتد که لایههای اپیدرم آسیب می بینند. اگر در این سطح از سوختگی مراقبت از بیمار انجام نشود فرد دچار عفونت می شود و عفونت ممکن است مشکلات بسیار زیادی را برای بیمار به وجود بیاورد. در سوختگی درجه سوم نیز هم اپیدرم و هم درم آسیب می بینند که در این حالت سوختگی به خودی خود درمان نمیشود و نیاز به عمل جراحی وجود خواهد داشت.

وی در پاسخ به این پرسش که کدام بیماران سوختگی به بستری نیاز دارند؛ بیان کرد: اینکه کدام بیمار به بستری شدن نیاز دارد را پزشک در مراکز درمانی تشخیص میدهد زیرا شرایط هر بیمار با بیمار دیگر متفاوت است.

نمازی ادامه داد: عواملی مانند سن بیمار و درصد سوختگی در بستری شدن بیمار تاثیر دارند؛ معمولاً در سوختگی درجه دو از ۱۵ درصد به بالا و در سوختگی درجه سه از ۵ درصد به بالا بیماران به بستری نیاز پیدا میکنند؛ عمق سوختگی نیز مهم است و اینکه در کدام ناحیه از بدن سوختگی اتفاق افتاده است نیز اهمیت دارد.

وی گفت: اگر ناحیه تناسلی یا سر و صورت سوخته شده باشد نیاز به بستری بیمار وجود دارد؛ حتی ممکن است یک بیمار صرفاً با مسمومیت با دود یا آسیب استنشاقی اندیکاسیون (توصیه) بستری پیدا بکند بنابراین در هر بیماری وضعیت متفاوت است.

بیش از 85 درصد سوختگیها قابل پیشگیری است
مدیر پرستاری بیمارستان سوانح و سوختگی شهید مطهری با اشاره به اینکه بیش از ۸۵ تا ۹۰ درصد سوختگیها قابل پیشگیری هستند؛ تأکید کرد: می توان با انجام اقدامات ساده جلوی سوختگی را گرفت اما به آموزش از دوران کودکی نیاز داریم. از سوی دیگر با قانونگذاری در محیطهای کار می توان به پیشگیری از بروز سوختگی کمک شایانی کرد. 

آمار بالای سوختگی در ایران
وی با بیان اینکه متاسفانه در کشور ما آمار سوختگی بالا و حدود ۸ برابر نرم جهانی است؛ گفت: بسیاری از افرادی که دچار سوختگی میشوند خود درمانی کرده یا به سراغ افراد غیرمتخصص میروند و درمان خانگی انجام می دهند؛ برخی افراد پزشک نیستند اما درمانهای خانگی سوختگی انجام میدهند که ممکن است باعث آسیب جدی و عفونت زخم ناشی از سوختگی بشوند بنابراین اگر سوختگی برای فردی رخ داد در اولین فرصت باید به مرکز سوختگی مراجعه کند تا درمان علمی و تخصصی را دریافت کند.