شغل پرستاری به دلیل مواجهه با مخاطرات مختلف در ردیف مشاغل سخت و زیان آور قرار دارد اما در عمل، پرستاران هیچ بهرهای از این رده بندی نمیبرند.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان نظام پرستاری به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، سختی های شغل پرستاری بر کسی پوشیده نیست اما پاندمی دوساله کرونا باعث شد تا به دلیل سخت تر شدن شرایط کاری و همچنین مواجهه با مخاطرات  و مشکلات متعددی که برای پرستاران وجود داشت، بیشتر از پیش به سختی های کار آنها پرداخته شود.

سختی و فشار کاری فراوان، کمخوابی، به هم خوردن برنامه غذایی، نبود استراحت و تفریح و ... به کنار، مواجهه مستقیم با یک ویروس کشنده و نگرانی آنها برای امکان ابتلای عزیزانشان و از همه مهمتر مواجهه مداوم با بیماران بدحال و حتی فوت کردن تعداد زیادی از بیماران و ارتباط گرفتن با خانواده های داغدار؛ همه و همه گوشه ای از سختی کار پرستارانی است که این روزها در خط مقدم مبارزه با این ویروس سرسخت، مشغول خدمت رسانی صادقانه به هموطنانشان هستند.

فرسودگی شغلی، بارزترین مشکل پرستاران

 مسعود یونسیان، اپیدمیولوژیست و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: فرسودگی شغلی یکی از مشکلاتی است که درمیان پرستاران به میزان زیادی مشاهده میشود. افرادی که از این شغل خارج میشوند به نسبت افرادی که در سایر مشاغل فعالیت دارند، بیشتر تحت فشار و مشکلات قرار میگیرند.

او ادامه داد: به ویژه در ایام کرونا که هم به لحاظ روانی و هم به لحاظ بیولوژیک، آسیبهای متعددی به پرستاران وارد شد. باوجود اینکه پرستاران تقریباً تمام اوقات، سخت مشغول فعالیت هستند اما حقوق و مزایای مناسبی نسبت به سایر شغلهایی که نسبت به شغل پرستاری یا درآمد بالاتری دارند و یا حجم کار سبک تری را دارند، دریافت نمیکنند.

یونسیان بیان کرد: با توجه به پاندمی کرونا بسیاری از پرستاران دچار مشکلاتی مانند مخالفت با مرخصیهای شان و یا افزایش شیفتها و چند برابر شدن ساعات کاری شان شده اند و وقتی حقوق آنها کافی نباشد، طبیعی است که اضافه کاری نیز کافی نخواهد بود. بسیاری از پرستاران در طول این مدت  به کرونا مبتلا شدند و نتوانستند به خوبی به پروسه درمانی خود ادامه بدهند و همچنان در معرض خطر ابتلا بودند، هستند و خواهند بود.

پرستاری جزو مشاغل سخت و زیان آور است

رحیمی، عضو شورای عالی نظام پرستاری در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: در تعریف علمی، شغل سخت و زیان آور به چند مخاطره شغلی عنوان میشود؛ مخاطرات شیمیایی، فیزیکی، روانی و بیولوژیکی هستند. افرادی که در معرض این مخاطرات قرار داشته باشند جزو مشاغل سخت و زیان آور به حساب می آیند و باید از مزایای مشخص این مشاغل بهره مند شوند.

او در مورد مزایا و برتری مشاغل سخت و زیان آور نسبت به سایر مشاغل گفت: به طور کلی قانون مشاغل سخت و زیان آور دو مزیت دارد؛ یکی اینکه افراد میتوانند با ۲۰ سال سابقه کار و ۳۰ روز حقوق بازنشسته شوند، دوم اینکه افراد میتوانند از دو ماه مرخصی در طول سال استفاده کنند و این دو مزیت شامل هر شغلی میشود که جزو شغلهای سخت و زیان آور باشد.

رحیمی ادامه داد: پرستاران در محیط کار با مخاطرات مختلفی مثل مخاطرات روانی که شامل فوت بیماران و مواجهه با بحرانهایی مثل کار در اورژانسهای تروما و مواجهه با قطع عضو و پرخاشگریهای همراهان بیمار و درگیریهایی که در مجموعه پرستاران ایجاد میشود، مواجه هستند،  همه اینها تنشهای روانی را به پرستار تحمیل میکند.

او تصریح کرد: اما در مورد مخاطرات بیولوژیکی، پرستار با انواع ویروسها و باکتریها و انگلها مستقیم مواجه میشود و بارها چه در دوران کرونا که حدود  ۱۴۰ هزار پرستار به کرونا مبتلا شدند و بیش از ۸ هزار پرستار از کار افتاده  شده اند  و چه دورههای قبل از بیماری کرونا با آن مواجه بوده اند. به طور کلی هر دورهای با یک اپیدمی مواجه می شوند، مثل زمانی که وبا و آنفلوانزا شایع بود و پرستاران اولین افرادی بودند که بیشترین شدت مواجهه با بیماری را داشتند.

عضو شورای عالی نظام پرستاری بیان کرد: مخاطره دیگری که به عنوان مخاطره فیزیکی پرستاران را درگیر میکند این است که پرستاران در حال حاضر در شرایطی کار میکنند که ناچارند در لباسهای کاورال مشغول فعالیت باشند و کار کردن در ساعات طولانی به خصوص در مناطق گرمسیر و فصل تابستان در این لباس ها باعث تحلیل نیروی کار می شود، زیرا باید ۸ یا ۱۲ ساعت با این لباسها کار کنند و حتی برای جلوگیری از ابتلا به بیماری چیزی نخورند. در نهایت به شدت آب بدنشان از دست میرود و کلیه هایشان آسیب می بیند.

رحیمی گفت: مخاطره شیمیایی نیز به این صورت است که پرستار با انواع و اقسام داروها مواجه است مثل داروهای شیمی درمانی که به خودی خود سرطان زا هستند. به طور کلی میتوان گفت همه این مخاطرات به صورت علمی برای مشاغل سخت و زیان آور تعریف شده و پرستاران مستقیماً با آن مواجهند و در نتیجه پرستاری در رده مشاغل سخت و زیان آور قرار می گیرد.

رحیمی افزود: در قانون در سه جا به این نکته اشاره شده که پرستاری نیز جزو مشاغل سخت و زیان آور است. اولین جایی که به این نکته اشاره شده در قانون شرایط بازنشستگی جانبازان و معلولان است. دومین جا در ماده ۶۶ قانون تامین اجتماعی و سوم در بند چهارم قانون بهره وری مصوب سال ۸۶ مجلس شورای اسلامی به این نکته اشاره شده که بر اساس قانون، شغل پرستاری جزو مشاغل سخت و زیان آور است.

او ادامه داد: اما طی سالیان هر دستگاه و نهادی این قانون را به شکل دیگری تفسیر میکند و یا اجرایی نمیکند و در نتیجه پرستاران ناچار میشوند از نهادهایی مثل سازمان تامین اجتماعی یا بیمارستانهای دانشگاه آزاد شکایت کنند. بیمارستان های دولتی هم پنج سال را به این ۲۰  سالی که میزان سابقه کار برای بازنشستگی مشاغل سخت است اضافه کرده اند و ۲۰  سال را قبول ندارند.

رحیمی ادامه داد: مجموعه ای که پرستار در آن مشغول به کار است، موظف است هزینهای را به عنوان حق بیمه نیروی کار در طول ۲۰ یا ۲۵ سالی که پرستار مشغول به کار است و ۴درصد بیشتر از حق بیمه مشاغل غیرسخت است، پرداخت کند که از پرداخت آن سر باز زده می شود و وقتی نیروی کار درخواست بازنشستگی می دهد، صندوق بازنشستگی تامین اجتماعی از این افراد درخواست پول برای آن ۵ سال یا ۱۰ سال که به عنوان مشاغل سخت و زیان آور بوده اند ، میکند که مبالغ نیز به نسبت سابقه کار یا تحصیلات یا جایگاه کاری هر فرد بسیار سنگین هستند و گاهی همکاران ما برای این که زودتر از موعد بازنشسته شوند، ناچارند تا مبلغ ۲۵۰ میلیون تومان هم بپردازند.

عضو شورای عالی نظام پرستاری بیان کرد: با همه این اوصاف هر کسی بخواهد بازنشسته شود در صورت موافقت مدیر مجموعه چه خصوصی و چه دولتی، پول را پرداخت میکند و بازنشسته میشود اما اگر مجموعه موافقت نکند پرستار ناچار است به دیوان عدالت اداری شکایت کند در دیوان نیز قضات مختلفی وجود دارند و هر قاضی با استناد به یک قانون یک تصمیم میگیرد و رأی را ابلاغ میکند و گاهاً این درخواست رد میشود با بازنشستگی موافقت نمی شود.

او افزود: خود مسئولان دیوان عدالت اداری نیز از این تعدد قوانین خسته شده اند و طی جلسهای که اخیراً با سازمان نظام پرستاری داشتند درخواست شد که تکلیف این مسئله مشخص شود تا یک قانون واحد ایجاد شود، قوانین قبلی لغو شوند و یک قانون جامع سایر قوانین قبلی را پوشش دهد.

رحیمی گفت: سازمان نظام پرستاری با همکاری مجلس در آیندهای نزدیک در صدد تصویب قانون جدید هستند تا قوانین قبلی باطل اعلام شوند و یک قانون جامع ایجاد شود تا اگر نیروی پرستاری قصد بازنشستگی داشت به راحتی از این قانون استفاده کند.

عضو شورای عالی نظام پرستاری تصریح کرد: همچنین در مورد پرستارانی که قصد بازنشستگی ندارند باید جذابیتی در فضای شغلی آنها ایجاد شود تا بیماران و سایر پرسنل بتوانند از تجارب نیروهای قدیمی استفاده کنند و چنین نیروهایی در سمتهای شغلی راحتتر و با ساعات کاری کمتری کار کنند.

او ادامه داد: در حال حاضر پرستاران یک سردرگمی برای مسئله بازنشستگی دارند که بسیار آزاردهنده است، زیرا نمیدانند دقیقاً چه قانون مصوب و مشخصی برای آنها وجود دارد و گاهی پرستار احساس می کند هویت قانونی برای او وجود ندارد و عملاً هیچ قانونی در مورد مشاغل سخت و زیان آور برای پرستاران اعمال نمیشود و قسمتی از تایید که نیاز به مدیر مافوق دارد، گاهاً سلیقهای اعمال میشود و مدیر مربوطه مسائل دیگر را دخالت میدهد و بازنشستگی پرستار را تایید نمیکند.

رحیمی گفت: امیدواریم با پیگیری های سازمان نظام پرستاری و رایزنی های مجلس شورای اسلامی، هرچه سریعتر بتوانیم تمام قوانینِ به حق را برای پرستاران عزیز مصوب و عملیاتی کنیم و به سردرگمی ها و بی نظمی هایی که هم خود پرستاران و هم ارگان های ذی ربط با آن مواجه هستند، پایان بدهیم.

شغل پرستاری به دلیل مخاطرات جسمی و روحی متعددی که در طی سالهای کاری برای شاغلان این عرصه به همراه دارد، طبق قوانین مصوب جزو مشاغل سخت و زیان آور محسوب می شود. اما این مصوبه صرفا روی کاغذ مفهوم دارد و در عمل هر پرستار برای چند سال بازنشستگی زودتر از موعد باید علاوه بر پشت سر گذاشتن هفت خان رستم، هزینه هنگفتی نیز به سازمان تامین اجتماعی بپردازد.

مسائل و دغدغه های پرستاران آنقدر از همه جا و از همه رنگ است که همواره جایی برای پرداختن به آنها وجود دارد و مسئولانی هستند که در این باره نکاتی کارشناسی را مطرح کنند و سالهای سال پیگیر حل یکایک مشکلات پرستاران باشند تا علاوه بر احقاق حقوق آنها، بتوانند هرچند کم از خدمات آنها قدردانی کنند.