پرستار بخش دیالیز بیمارستان امام حسین (ع) درباره علل و انواع دیالیز، راهکارهای پیشگیری از آن و مراقبتهای لازم برای بیماران دیالیزی توضیحاتی ارائه کرد و گفت: بیماران مبتلا به دیابت و فشار خون باید حتماً رژیم غذایی مناسبی را رعایت کنند تا نیاز به دیالیز پیدا نکنند. 

نشمین عبدی بسطامی، پرستار بخش دیالیز بیمارستان امام حسین (ع) در گفت و گو با خبرنگار سازمان نظام پرستاری درباره علل دیالیزی شدن برخی از بیماران اظهار داشت: علل دیالیزی شدن افراد، عموماً فشار خون بالا و دیابت است؛ گاهی نیز علت بروز این مشکل ناشناخته است؛ همچنین افرادی که نیاز به پیوند کلیه پیدا میکنند عموماً نیاز به دیالیز دارند.دیالیز نوعی درمان جایگزین کلیه است و انواع مختلفی دارد.

انواع دیالیز 
وی درباره انواع دیالیز گفت: یکی از انواع دیالیز، همودیالیز یا دیالیز خونی است، نوع دیگر نیز دیالیز صفاقی است که از شکم انجام میشود.

فرآیند دیالیز خونی و صفاقی
وی ادامه داد: دیالیز خونی توسط دستگاه انجام می شود و نیاز به یک دسترسی عروقی دارد؛ برای این دسترسی عروقی، باید از «کتتر» یا «فیستول» برای دسترسی به عروق مرکزی استفاده شود زیرا با استفاده از عروق سطحی نمیتوان دیالیز انجام داد چون به یک جریان خون مناسب نیاز داریم. پس از تعبیه کردن دسترسی عروقی دیالیز آغاز می شود.

بسطامی گفت: پیش از انجام دیالیز خونی باید برخی آزمایشها مانند تست های آنتی ژنی مانند هپاتیت و ایدز انجام شود. در بیماران نیازمند همودیالیز این آزمایشها هر 6 ماه یک بار تکرار می شود.

کارشناس ارشد پرستاری مراقبتهای ویژه خاطرنشان کرد: پس از آنکه متخصص نفرولوژی بیمار را ویزیت کرد؛ برنامهای برای انجام دیالیز برای او طراحی می کند و به بیمار گفته میشود چند بار در هفته برای دیالیز به مرکز مراجعه کند. 

وی با بیان اینکه حداکثر زمان انجام دیالیز سه تا چهار ساعت است، درباره فرآیند دیالیز خونی توضیح داد: دستگاه دیالیز، خون را از یک رگ می گیرد از فیلتر رد می کند و پس از تصفیه، خون از طریق ورید وارد بدن بیمار می شود. 

وی با اشاره روش دیالیز صفاقی از طریق «کتتر» شکمی که جراح عروق آن را در بدن تعبیه می کند بیان داشت: در دیالیز صفاقی به بیمار آموزش های لازم داده میشود و دیالیز در خانه نیز قابل انجام است؛ البته بیمار هر ماه ویزیت و وضعیت او بررسی میشود و آموزش های لازم برای انجام دیالیز به او داده میشود. دیالیز از طریق پرده صفاق با استفاده از یک محلول انجام میشود.
 
وی تصریح کرد: در دیالیز صفاقی هدف این است که کفایت دیالیز بالا برود و مواد زائد به خوبی دفع شود و کارهایی که کلیه انجام میدهد مانند تنظیم هورمون ها به خوبی انجام شود. 

مزایا و معایب دیالیز صفاقی و خونی 
وی درباره توصیه ها و محدودیت های رژیم غذایی در افراد نیازمند دیالیز گفت: در همودیالیز بیمار خودش بر فرایند دیالیز تسلط ندارد فقط باید به او آموزش داد که چه رژیم غذایی را رعایت کند و چه اقداماتی را در خانه انجام دهد. عموماً افراد نیازمند به دیالیز خونی، محدودیت مصرف مایعات و محدودیت در مصرف پتاسیم و فسفر دارند و باید وزن خود را کنترل کنند؛ این افراد باید داروهای خود را به موقع مصرف کنند. 

پرستار بخش دیالیز بیمارستان امام حسین (ع) ادامه داد: در دیالیز صفاقی بیمار خودش روی فرآیند دیالیز تسلط دارد؛ در این نوع دیالیز کنترل عفونت اهمیت بسیار زیادی دارد؛ باید نکات استریل به خوبی رعایت شود و فرد بیمار باید نکات بهداشتی را رعایت کند که دچار «پریتونیت» (التهاب پرده صفاق) نشود. پریتونیت در بیماران دچار دیالیز صفاقی عارضه بسیار مهم و خطرناکی است؛ همچنین دیالیز باید در این بیماران به موقع انجام شود.

وی با بیان اینکه التهاب صفاقی در نتیجه عدم رعایت نکات بهداشتی و بی توجهی به کنترل عفونت ایجاد می شود، تأکید کرد: ممکن است «کتتر» دچار عفونت شود؛ در این صورت بیمار دچار عوارضی مانند تب و لرز می شود و ممکن است به بستری نیاز پیدا کند که در این صورت باید آنتیبیوتیک دریافت کند.

وی با بیان اینکه مزایا و معایب دیالیز صفاقی نسبت به همودیالیز به بیماران گفته میشود، توضیح داد: مزیت این نوع دیالیز این است که بیمار میتواند به مسافرت برود؛ رفت و آمد او به مراکز دیالیز کاهش می یابد اما در دیالیز خونی محدودیت های غذایی بیشتر است. در دیالیز صفاقی این محدودیت ها کمتر و کفایت دیالیز بیشتر است. البته بیماران دیالیز صفاقی نیز باید از رژیم غذایی مناسب پیروی کنند. 

بیماران دیابت و فشار خونی مراقب کلیههای خود باشند
پرستار بخش دیالیز بیمارستان امام حسین (ع) خاطرنشان کرد: بیماران مبتلا به دیابت و فشار خون باید حتماً رژیم غذایی خود را رعایت کنند تا دچار آسیب کلیه نشوند و به دیالیز نیاز پیدا نکنند؛ افراد مبتلا به فشار خون بالا نیز باید داروهای خود را به موقع مصرف و از رژیم غذایی کم نمک و کم چرب استفاده کنند. این بیماران باید از فست فود و غذاهای چرب و شور پرهیز داشته باشند. 

بسطامی با بیان اینکه تناسب اندام و کاهش وزن نیز به کاهش فشار خون کمک میکند، گفت: افراد مبتلا به دیابت نیز باید به طور مداوم و دورهای آزمایش های لازم را انجام دهند و تحت نظر پزشک دارو دریافت کنند؛ برخی از این بیماران به انسولین و برخی دیگر به داروهای خوراکی نیاز پیدا میکنند که نباید نسبت به مصرف داروها مقاومت کنند و باید با استفاده از این داروها، از بروز عوارض ناشی از بیماری و آسیب به کلیه پیشگیری کنند.