دبیر کل خانه پرستار گفت: مشکلات امروز جامعه پرستاری محصول بی توجهی مسئولان در ادوار گذشته است. من در مسئولان امروز وزارت بهداشت حسن نیت می بینم، سازمان نظام پرستاری هم پیگیر است همه با هم با اتحاد باید جامعه پرستاری را قدرتمند کنیم و نقاط ضعف و موانع را از سر راه برداریم.

محمد شریفی مقدم، در گفت و گوی تفصیلی با روابط عمومی سازمان نظام پرستاری به تشریح مهمترین مطالبات و مشکلات پرستاران پرداخت در قسمت اول این مصاحبه نظرات او را درباره تعرفه گذاری پرستاری پرسیدیم و اکنون در قسمت دوم این مصاحبه به سایر مسائل مرتبط با مطالبات پرستاران مانند اجرای قانون ارتقای بهره وری، اضافه کاری پرستاران، فوق العاده خاص،  مساله استخدام و کمبود نیرو می پردازیم.

دبیر کل خانه پرستار در این گفت و گو بر همکاری و همراهی نهادهای مختلف پرستاری برای تحقق اهداف صنفی و حرفه ای و بهبود خدمات رسانی به مردم تاکید کرد و گفت: باید همه کمک کنند تا نهادهای هویتی پرستاری، پرقدرت باشند. اگر قدرت پرستاری زیاد شود، قدرت چانه‌زنی هم بالا می‌رود. باید در مجموع با همکاری هم اعتماد از دست رفته پرستاران را بازیابی کنیم و جامعه پرستاری هم به‌صورت ملموس تغییر را مشاهده کند.

مشروح قسمت دوم این مصاحبه را می خوانیم:

از سیاست های اشتباه صحبت کردید که باعث شده جذابیت حرفه پرستاری کم شود، ممکن بیشتر توضیح بدهید.

شریفی مقدم: ببینید زمانی برای پزشکان سقف 60 میلیون تومان را برای کارانه گذاشته بودند. اما شهریور سال گذشته آقای عین‌اللهی، وزیر بهداشت وقت اعلام کرد امروز در جلسه هیئت دولت کاری کردیم که دسترسی مردم به پزشک در مناطق محروم بیشتر شود. بر همین اساس سقف دریافتی پزشکان برداشته شد.

با این تصمیم برای مثال پزشکی که 60 میلیون تومان می‌گرفت، امروز چندین برابر کارانه دریافت می کند. این مصوبه هزاران میلیارد تومان بار مالی برای دولت داشت اما هیچ کس معترض نشد. پزشکان هم درباره آن بزرگنمایی نکردند و حرفی نزدند بنابراین ما هم در جامعه پرستاری اگر کسی در جایی کارانه بالایی می گیرد نباید آن را بزرگنمایی کنیم باید از قاطبه جامعه پرستاری بگوییم که الان حدود دو میلیون تومان کارانه می‌گیرد. به هر صورت جامعه پرستاری از این موضوع ناراضی است و این قانون تعرفه گذاری باید اصلاح شود.

در مورد سایر قوانین پرستاری مثل قانون ارتقای بهره وری وضعیت چگونه است؟

شریفی مقدم: بله قانون ارتقای بهره‌وری را هم داریم، در این قانون، قانون‌گذار می‌گوید به خاطر شرایط سخت حرفه پرستاری، پرستاران باید کمتر در محیط باشند. آیین‌نامه این قانون در دولت احمدی نژاد نوشته شد و در آن زمان هم برای جذب نیرو مشکل داشتیم.

در آن زمان گفته شد اگر این قانون اجرا شود باید 20 هزار پرستار استخدام کنیم و به‌دلیل هزینه بالای جذب 20 هزار پرستار، اعلام کردند به جای آن پول اضافه‌کار دهیم. همان زمان در چند بیمارستان به‌صورت پایلوت از پرستاران نظرسنجی کردیم که آیا می‌خواهید ساعت کار کم شود یا پول اضافه کار دریافت کنید که اکثریت قاطع پرستاران اعلام کردند، کاهش ساعت کاری را می خواهند.

در نهایت در آن زمان برای اجرای قانون، برای استخدام 20 هزار نفر اقدام کردند. بر اساس محاسبات برای پر کردن خلاء ساعت کاری و برای کاهش ساعت کاری پرستاران به استخدام این تعداد نیرو نیاز بود. چرا که بر اساس این قانون ساعت کار پرستاران باید در هفته حدود ۳۵ ساعت می‌شد.

به این ترتیب از ۴۴ ساعت کار در هفته، با توجه به سنوات، بخش پرستار و نوع نوبت کاری، هشت ساعت کاری کم می‌شد و ۳۶ ساعت باقی می‌ماند. برای مثال برای دو شیفت شب‌کاری ۱۲ ساعته پرستاران که با ضریب ۱.۵محاسبه می‌شود، ۳۶ ساعت موظفی هفتگی پرستار تکمیل می‌شد.

هدف قانون گذار کاهش ساعت کاری بود؟

شریفی مقدم: بله هدف قانونگذار این بود که پرستار کمتر در محیط حاضر باشد. اما این قانون را هم به خاطر کمبود کادر پرستاری بی‌اثر کردند. بلایی که بر سر تعرفه آمد، بر سر این قانون هم آمد و باز بر اساس یک شیوه‌نامه از وزارت بهداشت که خلاف قانون بود، اعلام شد هرکس می‌خواهد از قانون ارتقای بهره‌وری بهره‌مند شود، باید ۱۹۲ ساعت را پر کند، بعد بر اساس قانون ارتقا بهره‌وری که میانگین ساعت کار ماهانه حدود ۱۳۰ ساعت می‌شد، حدود ۶۰ ساعت باقیمانده را به‌عنوان اضافه کار به پرستاران پرداخت می‌کردند.

با این کار ‌عملا قانون ارتقای بهره وری بی اثر شد. کمبود نیرو باعث اضافه کار اجباری شده بود و این قانون هم بی اثر شده بود. این خواسته پرستاران است که قانون ارتقای بهره‌وری به صورت کامل اجرا شود. هرکس هم توافق داشت می‌تواند اضافه کار بایستد.

نرخ حق اضافه کاری پرستاران هم پایین است.

شریفی مقدم: بله. یکی از خواسته‌های پرستاران این است که اضافه کار اجباری به‌دلیل نرخ پایین نباید باشد. این رقم آن قدر پایین است که هزینه اسنب رفت و آمد پرستاران را هم جبران نمی کند. پرستار می‌گوید اگر بخواهم با اسنپ بیایم و برگردم هزینه رفت و آمد من ۲۰۰ هزار تومان می‌شود، یک شیفت اضافه کار هفت ساعته، ۱۴۰ هزار تومان می‌شود و من ضرر می‌کنم.

مطالبه دیگر پرستاران چیست؟

مطالبه دیگر پرستاران فوق‌العاده خاص است. فوق العاده خاص با ضریب مناسب باید محاسبه شود. در جلسه‌ای که با وزارتخانه داشتیم اعلام کردیم کارانه قانون تعرفه گذاری باید به یک برابر حقوق افزایش پیدا کند، در فوق العاده خاص هم اگر ضریب مناسب شود بسیاری از مشکلات حل می‌شود.

دیگر مطالبه پرستاران این است که با توجه به اینکه پرستاری جزو مشاغل سخت و زیان‌آور است، با بازنشستگی پرستاران در بخش دولتی به‌دلیل کمبود نیرو موافقت نمی‌شود.

مشکل کمبود نیرو چگونه حل می شود؟

ببنید اکنون 50 هزار نفر پرستار خانه‌نشین داریم اما تا زیرساخت را درست نکنیم، استخدام مثل آبی است که در آبکش ریخته می‌شود. مشکل امروز نگهداشت نیرو است. به همین علت نیروی جدید نیامده می‌رود. همه هم این موضوع را می‌دانند و انکارناپذیر است. مهاجرت یا ترک شغل می کنند و به مشاغل دیگر می روند.

در جلسه با مسئولان وزارت بهداشت، دکتر صادق نیت هم اذعان کرد که نیروهای جدید به یک ماه یا دو ماه نکشیده می‌روند. چرا که درآمد پایین است.

تا جذابیت شغلی درست نشود، نیروی فعلی را هم نمی‌توانیم نگه داریم. اگر کارانه را برابر حقوق کنیم، مبلغ فوق‌العاده خاص هم افزایش یابد، شاید بتوانیم در نگهداشت نیرو موفق باشیم. البته من این مبالغ را دست بالا می‌گویم که به یک متوسط مثلا دوبرابر شدن حقوق پرستاران برسیم و حداقلی از زندگی تامین می‌شود.

تا زمانی که این موارد را رفع نکنیم پرستار نمی‌ماند. پرستاران مهاجرت می‌کنند، اما این راهی است که وزارت بهداشت پیش روی آنها گذاشته است. همه می‌گویند که بودجه نیست، اتفاقا بودجه هست اما متاسفانه در جای دیگر و برای گروه های دیگر نظام سلامت هزینه می شود.

راه کار و راه حل شما برای این مشکلات چیست؟

شریفی مقدم: راهکار حل مطالبات پرستاری اجرای قانون تعرفه گذاری به ‌صورت واقعی است، همچنین قانون ارتقای بهره‌وری با حذف اضافه کار اجباری اثر خودش را پیدا کند. راه آن این است که رقم اضافه کاری را واقعی کنند. البته این جزو مواردی است که در حال پیگیری است و پیشنهاد رقم آن را دادیم.

پیشنهاد شما برای اضافه کار چقدر است؟

پیشنهادی که با دلیل هم دادم این بود که رقم اضافه کار ساعتی 200 هزار تومان شود. در جلسه‌ای که همه در وزارت بهداشت بودند، دلایل من را مسئولان وزارت بهداشت قبول کردند و در نهایت نمی خواهم دست بالا بگیریم و در جلسه ای که با مسئولان معاونت توسعه و معاونت حقوقی وزارت بهداشت داشتیم، اعلام کردم که مبلغ اضافه کار پرستاران حداقل باید 100 هزار تومان باشد و از این کمتر نباشد.

پرستاری که در حال حاضر در بخش دولتی کار می‌کند، برای دولت ساعتی ۳۰۰ هزار تومان هزینه دارد. حقوق یک پرستار با دریافتی حدود ۱۳ میلیون تومان، بدون کسورات حدود ۱۵ میلیون تومان است، آن زمان که محاسبات را انجام دادیم، کارانه به طور متوسط چهار میلیون تومان بود، ۳۰ درصد حق بیمه پرستار است که حدود پنج میلیون تومان می‌شود، حق لباس، عیدی، پاداش و... را هم حساب کردیم. در سال حدود ۳۶۰ میلیون تومان رقمی است که برای یک پرستار هزینه می‌شود.

هر پرستار در سال حدود ۱۱۰۰ ساعت کار می‌کند، با یک محاسبه می‌توان گفت پرستاری که حدود ۱۳ میلیون حقوق می‌گیرد، به ازای هر ساعت حدود ۳۰۰ هزار تومان هزینه دارد. آقای صادق نیت، مشاور وزیر بهداشت هم این موضوع را قبول کرد.

بعد هم با معاونت حقوقی و توسعه وزارت بهداشت گفت و گو کردیم و پیشنهاد دادم بر اساس حقوق یک پرستار اگر حکم او ۱۵ میلیون تومان است و تقسیم آن بر ساعت موظفی پرستار، مبلغ اضافه کار باید حداقل ۱۰۰ هزار تومان باشد و به نسبت هر چقدر این مبلغ بالاتر رود، اضافه کار هم باید بالاتر برود.

جامعه پرستاری چگونه باید این مطالبات را پیگیری کند؟

شریفی مقدم: مشکلاتی که هست در دولت‌های مختلف و ادوار گذشته شکل گرفته است، اما در خصوص دوستانی که در دو ماه گذشته و در دولت جدید روی کار آمده‌اند، حسن نیت را در آنها دیدیم. مسئولان جدید حرف های ما را شنیدند و منطق‌های ما را پذیرفته‌اند.

وظیفه سازمان نظام پرستاری این است که بتواند به مردم خدمت کند و حقوق مردم در حوزه سلامت تامین شود. برای تحقق تامین سلامت مردم باید موانع خدمت جامعه پرستاری برداشته شود. ما به‌عنوان خانه پرستار بیشتر بخش صنفی این هدف را در نظر می‌گیریم و سازمان نظام پرستاری باید بحث استانداردها، آموزش پرستاران، ارتقای سطح آموزشی پرستاران برای کاهش خطاها و... را بیشتر در نظر بگیرد.

نکته ای که اکنون در فضای پرستاری می‌بینیم، یک فضای ناامیدی و بی اعتمادی نسبت به سیستم است. به این نکته کاری ندارم از هر دوره‌ای که این بی‌اعتمادی ایجاد شده است. باید اکنون بازسازی شود. اعتقاد داریم باید همه نهادهای هویتی پرستاری، با هم جامعه پرستاری را پرقدرت کنند. اگر قدرت پرستاری زیاد شود، قدرت چانه‌زنی هم بالا می‌رود. باید در مجموع با همکاری هم روی نقاط ضعف کار کنیم و آنها را بر طرف کنیم. همچنین اعتماد از دست رفته پرستاری را بازیابی کنیم و جامعه پرستاری هم به‌صورت ملموس تغییر را مشاهده کند.

سازمان نظام پرستاری و تشکل‌ها باید فشار جامعه پرستاری را به شکل منطقی به حاکمیت منتقل کنند تا در نهایت بر اثر آن یک خروجی در قالب یک دستورالعمل یا قانون بیرون بیاید. امیدواریم با روی کار آمدن دولت جدید و حسن نیتی که در آنها مشاهده می‌کنیم که مشکلات را پذیرفته‌اند و حمایت و پیگیری سازمان نظام پرستاری در وضعیت جامعه پرستاری کشور تحولی به وجود بیاید.