محقق حوزه پرستاری تخصصی گفت: پرستاری تخصصی یک رویکرد موثر در نظام سلامت است که می تواند دسترسی مردم را به خدمات سلامت افزایش دهد و میزان رضایتمندی را از نظام سلامت هم در بین مردم و هم در جامعه پرستاری افزایش دهد.

علیرضا علی‌محمدی در گفتگو با خبرنگار روابط‌عمومی سازمان نظام پرستاری بیان کرد: امروز در جهان پرستاران تخصصی توانسته اند در مدل‌های ارائه خدمات سلامت جایگاه خود را پیدا کنند. بخش های مختلف پزشکی نیز از رشد جایگاه پرستار تخصصی استقبال کرده اند زیرا به بهبود عملکرد آن بخش کمک کرده است.

کارشناس ارشد پرستاری داخلی جراحی دانشگاه شهید بهشتی گفت: پرستار متخصص یا پرستار با عملکرد پیشرفته (APRN: Advanced Practice Registered Nurse) از سال ۱۹۶۵ میلادی در کشور آمریکا توسط دکتر گرتا فورد، در حوزه پرستاری تخصصی اطفال پایه‌گذاری شد که آغازی برای پرستاری تخصصی امروزی است.

کارآمدی عملکرد پرستار تخصصی در تشخیص، تجویز و درمان به استناد پژوهش‌ها

وی ادامه داد: با توجه به شرایط کشور آمریکا از آن زمان پرستاری تخصصی در این کشور توسعه پیدا کرد و امروز که بیش از ۶۰ سال از ایجاد نقش پرستاران متخصص در نظام سلامت گذشته، مقالات و پژوهش‌های بسیاری در این زمینه منتشر شده است. این پژوهش‌ها به وضوح عملکرد پرستار تخصصی را در سطوح تشخیصی، تجویزی و درمانی بسیار کارآمد می‌دانند.

علی‌محمدی اضافه کرد: پس از نهادینه شدن پرستاری تخصصی در آمریکا کشورهای اروپایی مانند انگلستان، فرانسه، هلند، سوئیس، کشورهای حوزه اسکاندیناوی و ... نیز این توسعه نقش را در پرستاری  انجام دادند. و اکنون بیش از ۱۳ کشور اروپایی به همراه کشورهای آمریکای مرکزی و جنوبی این کار را انجام دادند و همچنین کشورهای آفریقایی هم به‌دنبال ایجاد این نقش در نظام سلامت هستند.

توسعه نقش پرستاران تخصصی در کشورهای عربی، ژاپن و چین

محقق حوزه پرستاری تخصصی افزود: در کشورهای همسایه ایران هم کشورهایی مانند عربستان سعودی، امارات، قطر و عمان هم به‌طور رسمی نقش پرستار تخصصی را در نظام سلامت توسعه داده و آیین‌نامه‌های رسمی آن را اعلام کردند. در دیگر کشورهای آسیایی هم کشورهایی مانند ژاپن، چین و ... ساز و کار پرستار تخصصی را راه‌اندازی کردند.

وی ادامه داد: سازمان بهداشت جهانی (WHO) نیز  به کشورهای خاورمیانه به‌خصوص و به‌طور کلی به کشورهای جهان توصیه می‌کند، نقش پرستاری تخصصی را در کشورهای خود راه‌اندازی کنند. زیرا نقش مهمی در بهبود کیفیت خدمات نظام سلامت دارد.

علی‌محمدی بیان کرد:‌ شورای بین‌المللی پرستاران (ICN) هم در سال ۲۰۲۰ دستورالعملی برای پرستاری تخصصی تهیه کرده است. پرستار تخصصی موضوع شناخته‌ شده‌ای در جهان است اما متاسفانه در ایران درباره این موضوع چه از نظر آکادمیک و چه از نظر سیاستی کار نشده است.

پژوهشگر حوزه پرستاری تخصصی افزود: اجرا نشدن نقش پرستار تخصصی در نظام سلامت کشور بعد از ۶۰ سال که در جهان به‌رسمیت شناخته شده است، نشان دهنده این است که در این زمینه کار جدی در ایران انجام نشده و در نهایت باعث محرومیت مردم از خدمات مناسب سلامت می‌شود.

وی ادامه داد: امروز با توجه به دانش و تکنولوژی‌های موجود، کیفیت بسیاری از خدمات  تخصصی سلامت در صورتی که از سوی پرستاران دوره دیده انجام شود، تفاوت چندانی با کیفیت همان خدمات از طرف دیگر گروه ندارد و پرستاران از نظر دانش و مهارت می توانند این خدمات را با کیفیت مناسب و استاندار ارائه کنند و در عوض صف های طولانی مردم و بیماران برای دریافت خدمات کاهش پیدا می کند و  مردم می توانند این خدمات را سریعتر و با قیمت ارزانتر در دسترس داشته باشند.

پرستاری تخصصی باید در ایران راه‌اندازی شود

علی‌محمدی اضافه کرد: اکنون زمان آن رسیده که از دیدگاه پژوهشی، سیاستی و عملکردی، نقش پرستار تخصصی در ایران راه‌اندازی شود. اولویت به‌رسمیت شناختن پرستار تخصصی از آن جهت است که خدمات سلامت برای مردم، سالمندان، افراد دارای بیماری‌های مزمن مانند دیابت، فشار خون و ... در دسترس باشد.

محقق حوزه پرستاری تخصصی بیان کرد: با توجه به وضعیت پرستاری در ایران و افزایش مهاجرت‌ها و دغدغه‌های صنفی و حرفه‌ای پرستاری، لزوم راه‌اندازی جایگاه پرستار تخصصی در نظام سلامت بیشتر احساس می‌شود. افرادی که وارد حرفه پرستاری می‌شوند، افراد توانمند و با استعدادی هستند که برای ماندگاری در نظام سلامت کشور نیاز به انگیزه‌های حرفه‌ای دارند.

وی گفت: با توجه به اینکه برنامه‌ آموزشی پرستاران این توانمندی را در آنها ایجاد می‌کند که شایستگی‌های تشخیصی، تجویزی و درمانی داشته باشند، جایگاه پرستار تخصصی باید ایجاد شود تا با توجه به دانش  و تجربه ای که پرستاران دارند بتوانند عملکرد حرفه‌ای داشته باشند. این موضوع سرخوردگی، فرسودگی و نارضایتی شغلی این نیروهای متخصص را کاهش می دهد و در نهایت رضایتمندی مردم را از خدمات نظام سلامت افزایش می دهد.

پرستاری تخصصی کارآمدی نظام سلامت را بالا ‌می‌برد

علی‌محمدی ادامه داد: برای بالا بردن کارآمدی نظام سلامت و به‌طور خاص حرفه پرستاری به نقش پرستار تخصصی در نظام سلامت کشور نیاز داریم. بسیاری از پژوهش‌های انجام شده در مجلات تخصصی بین‌المللی نشان می‌دهد که پرستار تخصصی هم می‌تواند کارآمدی نظام سلامت را بالا ببرد و هم باعث رضایتمندی پرستاران و مردم شود.

محقق پرستاری تخصصی افزود: پایه‌های پرستاری تخصصی مانند پرستار تخصصی مراقبت از زخم، سالمندی،‌ سوختگی، گوارش و ... در ایران شکل گرفته است، اما توسعه آن در سطح کشور به اهتمام جدی‌تر هم در حوزه دانشگاهی و هم در حوزه سیاست‌گذاری دارد. این موضوع می‌تواند نظام سلامت را به سمت بهره‌وری بالاتر پیش برد تا در نهایت مردم از خدمات بهتری برخوردار شوند.

پرستاری تخصصی به مدیریت بحران های سلامت و بیماری های پیچیده کمک می کند

وی اضافه کرد: یکی از علل اصلی وجود پرستار تخصصی همانطور که گفتم سالمندی و تغییر ترکیب جمعیتی است. امروز در ایران در وضعیت پیش از بحران سالمندی هستیم و باید به آن توجه ویژه کنیم.

علی‌محمدی گفت: از طرف دیگر با بحران‌هایی مانند بیماری‌های پیچیده مواجه هستیم. در سال‌های گذشته شاهد پاندمی کرونا بودیم و نمی‌دانیم در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد. از جهت امنیت ملی هم اگر به این موضوع نگاه کنیم، وجود پرستار تخصصی می‌تواند امینت سلامت و ملی کشور را تقویت کند.

محقق حوزه پرستاری تخصصی افزود: امروز رشته پرستاری تا دوره دکترا توسعه پیدا کرده و پرستاران زیادی در حوزه های تخصصی در سطح کارشناسی ارشد و دکترا در کشور آموزش دیده اند. دوره ‌های آموزشی دکترای پرستاری در ایران بسترساز و آماده کننده افراد برای تخصصی شدن پرستاری است.

وی ادامه داد:‌ افزایش دسترسی بیماران به خدمات سلامت هم موضوع دیگری است که باید به آن توجه کرد. زمانی که بیماران مزمن در کشور داریم، باید بتوان برای این بیماران دسترسی کامل مراقبتی ایجاد کرد. مراقبت کامل بنیان پرستاری است و پرستاری تخصصی برای رسیدن به این بنیان و اساس خدمات پرستاری کمک می‌کند.

کارشناس حوزه پرستاری تخصصی گفت: بسیاری از نهادهای مرتبط با سلامت به این نتیجه رسیده‌اند که استفاده از پرستار تخصصی نقش مهمی در افزایش دسترسی مردم به خدمات سلامت نقش دارد و با توجه به تغییر ترکیب جمعیتی مانند افزایش سالمندی و افزایش بیماری‌های مزمن، افزایش دانش پرستاری یک ضرورت مهم برای نظام سلامت است.

پرستار تخصصی جایگزین پزشک نیست

علی‌محمدی اضافه کرد: پرستار تخصصی جایگزین پزشک نیست، بلکه مکمل پزشکان برای افزایش دسترسی جامعه به خدمات سلامت است و می تواند نقش مهمی در افزای بازده و بهره وری نظام سلامت به خصوص در مدیریت بیماری های مزمن و مراقبت های اولیه داشته باشد.

محقق حوزه پرستاری تخصصی گفت: در بیماری‌های پیچیده‌ با وجود تکنولوژی‌های نوین، پرستار تخصصی می‌تواند با پزشک متخصص به‌عنوان رهبر درمان همکاری کند که اتفاق مبارکی در نظام سلامت است.

معطل ماندن مردم برای دریافت خدمات سلامت برازنده کشور نیست

وی اضافه کرد: برازنده مردم و نظام سلامت کشور نیست که بیماران برای چندین روز یا ماه‌ها برای دریافت خدمات مراقبت و سلامت در نوبت قرار بگیرند در صورتی که توسعه نقش پرستاران متخصص می تواند این مشکل قدیمی را حل کند. ضمن اینکه پرستاران متخصص می توانند با افزایش سطح آگاهی عمومی نقش مهمی در پیشگیری از بیماری ها داشته باشند و هزینه های نظام سلامت را به شکل معنا داری کاهش دهند.

محقق حوزه پرستاری تخصصی افزود: مهمترین بخش برای اجرایی شدن پرستار تخصصی در کشور آگاهی در سطوح سیاستی، دانشگاهی و اجتماعی است. امیدواریم با پیگیری‌ها، جلسات و همایش‌هایی که در پیش داریم، بتوانیم این آگاهی را سطوح مختلف ایجاد کنیم.

پرستار تخصصی تکمیل کننده پازل مراقبت در نظام سلامت کشور

علی محمدی بیان کرد: پرستاری تخصصی می توانند بازل نظام شبکه سلامت ایران و سطوح خدمات بهداشتی، درمانی، توانبخشی و هوم کر را تکمیل کند و در این عرصه قطعا حمایت معاونت بهداشت و درمان و پرستاری وزارت بهداشت، بیمه ها، پزشکان، دانشگاهیان در کنار سازمان نظام پرستاری بسیار موثر است.