دورکاری اسم رمز تعطیلی ادارات دولتی و غیر دولتی است که در سالهای اخیر در روزهایی که در تقویم تعطیل نیست اما به علل مختلف مانند ناترازی انرژی، آلودگی هوا، سرما و ... عملا تعطیل می شوند اما پرستاران و کادر درمان مجبورند در این ایام به سرکار بیایند، حتی با حجم کار بیشتر، بدون اینکه زحمات مضاعف آنان در این روزها جبران شود.

به گزارش خبرنگار روابط عمومی سازمان نظام پرستاری، تعطیلی دستگاههای دولتی و غیر دولتی در سالهای اخیر در روزهای پنجشبه یا روزهایی که با بحران ناترازی انرژی، کمبود آب، برق، آلودگی هوا، سرما یا ... به امری معمول تعطیل شده است، دولت برخی روزها را تعطیل یا دورکار اعلام می کنند اما مشاغلی مانند پرستاری و نیروهای درمانی مجبور در این این ایام به سرکار بیایند و این تبعیضی آشکار بین شاغلان این حوزه با سایر مشاغل است.

در همین راستا دولت طی بخشنامه‌ای ساعات کاری دستگاه‌ها و مؤسسات دولتی و غیردولتی، بانک‌ها، بیمه‌ها و شهرداری‌های کشور را به‌دلیل ناترازی انرژی از ساعت ۶ صبح تا ۱۳ و روزهای پنج‌شنبه را تعطیل اعلام کرد.

در این بخشنامه‌ آمده است: ساعات آغاز به کار واحدهای عملیاتی خدمات‌رسان آموزشی و بهداشتی و… که مستقیماً به مردم ارائه خدمت می‌کنند (نظیر بیمارستان‌ها، مراکز بهداشتی و درمانی و …) مطابق با تصویب‌نامه شماره ۲۴۳۱۸۷/ت۶۰۱۰۱۱هـ مورخ ۱۴۰۱/۱۲/۲۸ هیات وزیران خواهد بود و کسری زمان فعالیت اداری نیز از طریق دورکاری جبران شود.

موضوعی که در این بخشنامه به چشم می‌خورد کاهش ساعت کار دستگاه‌های دولتی و غیر دولتی و عمومی است. بر اساس این بخشنامه این کاهش ساعت کاری باید از طریق دورکاری کارکنان تامین شود.

دورکاری واقعی است یا اسمی؟

سوالی که پیش می‌آید این است که آیا دورکاری که دولت اعلام می‌کند به واقع اتفاق می‌افتد یا خیر؟ این در حالی است که ماهیت کار کارکنان واحدهای عملیاتی خدمت‌رسان مانند مراکز انتظامی، آتش‌نشانی‌ها، مراکز درمانی و به‌خصوص پرستاران به‌صورت دورکاری امکانپذیر نیست مساله ای که بخشنامه دولت نیز به آن اذعان دارد.

در روزهای اخیر در بسیاری از استان‌های کشور شاهد آلودگی شدید هوا هستیم که در نتیجه آن با تصمیم کمیته های اضطرار آلودگی هوا بسیاری استان‌های کشور را به حالت نیمه تعطیل درآمده است. برای مثال استانداری تهران اعلام کرد: با تصمیم کارگروه اضطرار آلودگی هوا تمامی مقاطع تحصیلی استان تهران به جزء فیروز کوه روزهای سه شنبه (۴ آذر) و چهارشنبه (۵آذر) غیرحضوری اعلام شد. همچنین کارمندان اداره‌های دولتی و غیر دولتی با نظر مدیر در این بازه زمانی «دورکار» شدند.

تعطیلی اغلب سازمانها در روزهای دورکاری

واژه «دورکاری» با توجه به نبود زیرساخت‌های لازم در کشور در زبان غیر رسمی مردم به معنی تعطیلی ادارات است که چندان هم از واقعیت دور نیست. زیرا بسیاری از ادارات دولتی و غیر دولتی امکان و زیرساخت خدمات از راه دور را ندارند به همین علت کارکنان این دستگاهها نیز عملا دورکاری ندارند بلکه تعطیل هستند.

نمونه سازمانها و دستگاههای خدماتی که در روزهای دورکاری عملا تعطیل هستند بسیار زیاد است و به راحتی می توان طی تماس با این سازمانها متوجه این موضوع شد که خدمتی به صورت دورکاری وجود ندارد و دورکاری فقط واژه ای برای دور زدن قانون است.

خبرنگار ما برای بررسی این موضوع با برخی سازمانهای خدماتی در تهران، سامانه 137، شعب سازمان تامین اجتماعی، اداره ثبت احوال، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و حتی استانداری، فرمانداری، سازمان امور اداری و استخدامی، وزارت بهداشت، معاونت توسعه منابع دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تماس گرفت. بررسی‌های انجام شده نشان داد در روز سه شنبه چهارم آذر که از طرف استانداری تهران برای ادارات دورکاری اعلام شده بود، عملا این سازمانها که مشتی نمونه خروار هستند، خدمت از راه دوری ارائه نمی کردند و تعطیل بودند.

برای مثال وقتی با اپراتور شهرداری تهران تماس گرفتیم و از او پرسیدیم که آیا اداره حقوقی شهرداری حضور دارند، اپراتور از فعالیت این واحد به صورت دورکار اظهار بی اطلاعی کرد و گفت با شماره مستقیم اداره حقوقی تماس بگیرید  و تماس خبرنگار ما با اداره حقوقی شهرداری تهران در روز سه شنبه چهارم آذر بدون جواب ماند.

بعد از آن با سامانه ۱۳۷ شهرداری که یک سامانه فعال است و اساسا فعالیت این سامانه حتی در روزهای غیر تعطیل هم به صورت دورکاری و تلفنی است اما تماس با این سامانه در روز سه شنبه چهارم آذر با پاسخی همراه نبود و با این پیام مواجه بود که برای دریافت خدمات از این مرکز روزهای شنبه تا چهارشنبه در ساعات اداری تماس بگیرید که پیامی آماده پخش برای روزهای تعطیل بود و نشان می داد که این سامانه خدماتی از راه دور نیز در روز دورکاری عملا تعطیل است و کارکنان این سامانه نه دورکار بلکه تعطیل هستند.

بررسی میدانی فعالیت سازمانهای خدماتی در روزهای دورکاری

تماس خبرنگار ما با برخی شعب سازمان تامین اجتماعی در شهر تهران نیز نتایج مشابه داشت. به عنوان مثال تماس با شعب یک تامین اجتماعی شهر تهران نیز بدون پاسخ بود و نشان می داد این نهاد خدماتی نیز در روز سه شنبه چهارم آذر که از سوی استانداری در این روز ادارات تهران دورکار اعلام شده، عملا تعطیل است و  چیزی به عنوان دورکاری وجود ندارد.

تماس خبرنگار ما با اداره ثبت احوال تهران، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و فرمانداری تهران نیز نتایج مشابهی داشت و نشان داد، عملا این دستگاههای خدماتی در روزهایی که دورکاری اعلام می شود، تعطیل هستند و خدمات از راه دور برای مردم ندارند.

خبرنگار ما امروز همچنین با دفتر امور عمرانی و حمل و نقل و ترافیک استانداری تهران هم تماس و میز خدمت سازمان امور اداری و استخدامی و معاونت حکمرانی الکترونیک و هوشمندسازی نظام اداری نیز تماس گرفت اما هیچ فردی پاسخگو نبود.

تماس با معاونت توسعه وزارت بهداشت هم پاسخی در بر نداشت و فقط بعد از ۲بوق آزاد تلفن قطع می‌شد. در معاونت توسعه منابع دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی هم کسی دورکار و پاسخگو نبود.

نتایج این بررسی که به صورت نمونه گیری موردی انجام شد، نشان می دهد، عملا خدماتی به صورت دورکاری در اغلب سازمانهای دولتی و غیر دولتی وجود ندارد یا بسیار محدود است و کارمندان این مراکز حتی اگر به طور اسمی دورکار باشند، در عمل تعطیل هستند.

جدای از پاسخگو نبودن تلفنی ادارات، مشخص نیست کدام یک از این نهادها با تشخیص مدیر دورکارند و کدام دورکار نیستند، هیچ اطلاع‌رسانی در سایت سازمانهای دولتی یا غیر دولتی در این زمینه وجود ندارد. به‌طور طبع دستورالعملی هم برای پیگیری امور دورکاری اعلام نشده است. جدای از آنکه برخی از این ادارات مانند اداره ثبت احوال مرکزی تهران حتی وب سایت هم ندارد.

پرستاران سر کار هستند

در حالی که در روزهای تعطیل غیر رسمی مثل تعطیلات ناشی از آلودگی هوا، سرما، جنگ یا پنجشنبه ها، یکی از گروههایی که به عنوان نوع خدمتشان امکان دورکاری ندارند، پرستاران هستند، روزهایی که نه تنها حتما باید سرکار حاضر باشند بلکه به علت آلودگی هوا، سرما، جنگ یا هر بحران دیگر اتفاق حجم کار بیشتر روزهای عادی است.

اگر در این روزهای آلوده سری به مراکز درمانی بزنید، به طبع این مراکز را در شلوغ‌ترین حالت خود خواهید دید. پرستاران و کادر درمان لحظه‌ای فرصت استراحت ندارند. آلودگی هوا، سرما، جنگ یا هر بحران دیگر بیمارستان را با حجم انبوه مراجعان پرکرده است و سر و صدا و استرس از در و دیوار می بارد. اما حضور پرستاران در این ایام در محل کار هیچ امتیاز و مزیتی برای آنان ندارد و ساعت کاری عادی برای آنها محاسبه می شود.

این مساله نوعی تبعیض و بی عدالتی را بین پرستاران و کادر درمان با بسیاری از مشاغل دولتی و غیر دولتی ا ایجاد کرده  و موجب نارضایتی و اعتراض آنان شده است به طوری که رفع این بی عدالتی و کاهش ساعت کاری پرستاران به ازای ساعات حضور در تعطیلات غیر رسمی مانند پنجشنبه ها و روزهایی که به علل مختلف از طرف دولت و استانداری ها تعطیل یا دورکار اعلام می شود، مورد توجه قرار گیرد یا ساعات حضور آنان در این ایام به عنوان اضافه کار یا ضریب روزهای تعطیل محاسبه شود. مطالبه مهمی که از سوی پرستاران مطرح شده اما که تاکنون پاسخی از سوی مسئولان دولتی به آن داده نشده است.

این نارضایتی بارها از راه‌های مختلف توسط پرستاران اعلام شده است، در سیزدهمین نشست شورای‌عالی سازمان نظام پرستاری در تیرماه امسال که با حضور معاون توسعه وزارت بهداشت برگزار شد، اعضای شورا این موضوع را مطرح کردند و خواستار پیگیری وزارت بهداشت شدند.

آنان از معاون توسعه وزارت بهداشت خواستند که ساعت کاری پرستاران در روزهای پنجشنبه یا روزهایی که دولت یا استانداری‌ها به‌دلیل شرایط خاص مانند آلودگی هوا یا ناترازی انرژی دورکار اعلام می‌کنند مشمول ضرایب قانون ارتقای بهره‌وری شود.

پس از آن و در مردادماه رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری در نامه‌ای به معاون وزیر کشور نوشت: در شرایطی که نیروهای خدماتی و امدادی از جمله کارکنان بیمارستان‌ها و پرستاران امکان دورکاری ندارند و اتفاقا بار کاری این عزیزان در شرایط کمبود آب و برق و گرمای هوا بیشتر‌تر شده و افزایش می‌یابد، مورد توجه قرار گیرد.

دکتر احمد نجاتیان در این نامه نوشت» ساعات کاری بالای پرستاران نسبت به سایر کارکنان یک تبعیض آشکار و ناروا و خلاف مشی و رفتار دولت چهاردهم در گسترش عدالت بین بخشی است. با توجه به اعتراضات همکاران پرستار از سراسر کشور خواهشمند است دستور فرمائید موضوع ابلاغ کاهش ساعت کاری پنجشنبه‌ها از ساعت کار موظف کارکنان خدمات امدادی مانند پرسنل اورژانس ۱۱۵ و بیمارستان‌ها بررسی و ابلاغ شود.

به پرستاران ظلم می شود

ابتدای شهریور امسال نیز دکتر سید محمد جمالیان، عضو کمسیون بهداشت و رئیس کمیته پرستاری مجلس شورای اسلامی در مصاجبه ای به این موضوع اشاره کرد و گفت: پرستاران مجبورند در روزهای پنجشنبه و روزهایی که به علت آلودگی هوا یا ناتزاری انرژی تعطیل می شوند نیز سر کار بیایند اما در آیین نامه های تعطیلات وضعیت این گونه مشاغل دیده نشده است در حالی که باید روزهای تعطیل از ساعات کاری پرستاران کم شود تا انگیزه آنها کم نشود این به‌نوعی حق‌الناس است و به پرستاران ظلم می‌شود.

وی افزود: پرستاری جزو مشاغل سخت است و درآمد پرستاران نیز پایین است. اگر قرار است پرستار و کادر درمان را در روز تعطیل سرکار بکشانیم و از امتیازاتی که برای دیگر مشاغل فراهم می‌شود، محروم کنیم، حداقل باید حق او را پرداخت کنیم. این حق پرستاران است که با کاهش ساعات کاری موظفی و پرداخت اضافه کاری از امتیازی مانند سایر کارکنان برخوردار شوند.

پس از آن بارها  اعتراض به این بی عدالتی از سوی اعضای هیئت‌مدیره‌های نظام پرستاری کشور و مسئولان سازمان نظام پرستاری به این موضوع اشاره شده است.

این موضوع در اجلاس روسای هیئت‌مدیره‌های نظام پرستاری سراسر کشور در مهرماه امسال که با حضور دکتر فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت برگزار شد نیز به عنوان یکی از مطالبات پرستاران مطرح شد. سخنگوی دولت در پاسخ به این مطالبه گفت: یکی از موضوعاتی که از سوی پرستاران در این جلسه مطرح شد موضوع تعطیلی پنج‌شنبه‌ها است. تأکید دولت و سازمان امور اداری و استخدامی بر این است که نیروهایی که در صف خدمت‌رسانی فعال‌اند، شامل تعطیلی پنج‌شنبه‌ها نمی‌شوند. البته این موضوع که باید برای این افراد پرداخت اضافه‌کار در نظر گرفته شود باید بررسی و دنبال شود.

با وجود پیگیری های مکرر سازمان نظام پرستاری برای رفع این تبعیض و احقاق حقوق فعالیتشان در روزهایی که برای سایر کارکنان تعطیل یا دورکاری محاسبه می شود، هنوز مسئولان دولت به خصوص سازمان امور اداری و استخدامی و سازمان برنامه و بودجه پاسخی نداده اند.

در هفته پرستار امسال نیز که رئیس‌کل و اعضای هیئت‌رئیسه سازمان نظام پرستاری در کمیسیون بهداشت مجلس حضور پیدا کردند، یکی از موضوعاتی که به‌عنوان مطالبات پرستاران مطرح شد موضوع تعطیلی‌های اعلامی دولت و استانداری‌ها بود.

پس از این دیدار دکتر حسین علی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت طی نامه‌ای به معاون اول رئیس جمهور خواستار ‌آن شد که ساعت کار نیروهای خدماتی از جمله پرستاران به ازای تعطیلی‌های خارج از تقویم که توسط دولت یا استانداری‌ها اعلام می‌شود، کاهش یابد.

بعد از آن هم در ابتدای آذر ماه دکتر احمد نجاتیان رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری در نامه‌ای به دکتر  عارف معاون اول رئیس‌جمهور نوشت: کارکنان دستگاه‌های خدمت‌رسان از جمله کارکنان بیمارستانی و پرستاران که امکان دورکاری و تعطیلی ندارند در این ایام بار کاری مضاعفی را به‌دلیل مراجعه بیماران بیشتر باید تحمل نمایند و از هیچگونه مزایایی برخوردار نیستند.

وی در این نامه تاکید کرد: با عنایت به لزوم رعایت عدالت بین کارکنان و افزایش انگیزه خدمتی برای کارکنان دستگاه‌های خدمت رسان که باید در همه شرایط آب و هوایی و بحران و جنگ مشغول خدمت‌رسانی بدون وقفه باشند، دستور فرمایید نسبت به بررسی این موضوع و کسر ساعات تعطیلی ناشی از تعطیلات غیر تقویمی از ساعت موظف این گروه اقدام مقتضی انجام پذیرد.

جامعه پرستاری کشور در این روزها در شرایط بحرانی به سر می‌برد، به‌خصوص که باز شاهد طولانی شدن معوقات پرستاری هستیم و مشکلات دیگری مانند کمبود نیرو هم به آنها فشار مضاعف می‌آورد. شاید اگر سیاستگذاران حداقل به موضوع فعالیت آنان در روزهای تعطیل غیر رسمی با توجه به اینکه بارها از سوی سازمان نظام پرستاری و دیگر نهادها و فعالان پرستاری بیان شده، توجه کنند. مرهمی بر زخم های کهنه آنان باشد.