استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت: پرستاران پرکتیشنر نیروهای زبده و ماهری هستند کیفیت و رضایت از خدمات نظام سلامت را به شدت بالا می برند. در بسیاری از کشورها نیز ایجاد این گروه به علت تضاد منافع با گروه های دیگر در ابتدا با مقاومت مواجه بوده است اما با درخواست مردم دوباره اجرایی شده و جا افتاده است.

به گزارش روابط عمومی سازمان نظام پرستاری دکتر تهمینه صالحی در نشست سیاستی توسعه نقش پرستاری در ایران افزود:  نرس‌های پرکتیشنر، پرستاران متخصص و مستقلی هستند که مجوز دارند تا مراقبت‌های اولیه یا تخصصی را در واحدهای مختلف مانند مراقبت‌های سرپایی، حاد یا طولانی‌مدت بر اساس گروه هدفی که برای آن تربیت شده‌اند، ارائه دهند. این مراقبت می‌تواند برای افراد، خانواده‌ها یا گروه‌های جمعیتی باشد.

وی افزود: این واقعاً یک حوزه پیشرفته است. مهارت‌های بالینی با مهارت‌های پزشکی و پرستاری ترکیب می‌شود تا بیماران بتوانند بهترین و مقرون‌به‌صرفه‌ترین مراقبت را دریافت کنند. بنابراین کار اصلی این گروه (پرستاران پرکتیشنر) شامل ارزیابی، تشخیص و مدیریت بیماری‌هاست؛ مراقبتی که این پرستاران ارائه می‌دهند هم باکیفیت است و هم برای سازمان و جامعه مقرون‌به‌صرفه استو  البتهممکن است با گروه‌های دیگر، تضاد منافعی سر راه نرس پرکتیشنر ایجاد شود.

صالحی تصریح کرد: در سال ۱۹۶۰که این حرفه در آمریکا شروع به کار کرد، مقاومت‌های زیادی در برابر آن شکل گرفت؛ تا حدی که دولت مجبور شد برنامه را تعطیل کند اما چه شد که دوباره به نظام سلامت آمریکا بازگشت؟ مردم جامعه که از خدمات نرس پرکتیشنرها بهره می‌بردند، معترض شدند. آن‌ها می‌گفتند چرا این برنامه را حذف کردید، درحالی‌که پرستاران وقت بیشتری برای ما می‌گذاشتند، توضیحات و آموزش بهتری ارائه می‌دادند، هزینه خدمات مقرون‌به‌صرفه‌تر بود و پیگیری و فالوآپ را بسیار خوب انجام می‌دادند. این اعتراض‌ها باعث شد برنامه دوباره در دهه ۱۹۶۰به نظام سلامت آمریکا برگردد و تا امروز هم تعداد آن‌ها بسیار زیاد شده است.

وی ادامه داد: طبیعتاً ما نیز با چالش‌هایی مواجه خواهیم شد. دوستانی که در حوزه سیاست‌گذاری فعالیت خواهند کرد این مسائل را تجربه می‌کنند؛ اما به‌مرور، جایگاه نرس پرکتیشنر در نظام سلامت جا خواهد افتاد.

استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران افزود: نرس پرکتیشنرها مانند سایر پرستاران وظایف کلیدی مشابهی دارند. آن‌ها آموزش‌دهنده، مدیر و پژوهشگر هستند و در حوزه پژوهش نیز فعال‌اند.

وی با اشاره به اینکه برنامه آموزشی تربیت پرستار پرکتیشنر در کشورهای حوزه خلیج هم مطرح شده است. گفت: یکی از بهترین نمونه‌ها، امارات متحده عربی است که به ما نیز بسیار نزدیک است. آن‌ها سطح‌بندی تخصصی نرس‌ها را دارند؛ ازRNها گرفته تاSpecial Nurseها. این گروه می‌تواند بسیار جزئی‌ و تخصصی شود. در ایران نیز نمونه‌هایی از این تخصص‌ها را داریم. مثلاً سال‌هاست که کلینیک وارفارین را داریم که تخصصی مدیریت بیماری را انجام می‌دهد.

صالحی با بیان اینکه این گروه صلاحیت ارائه مراقبت مستقیم به بیماران را دارند، تصریح کرد: برای تربیت نرس پرکتیشنر سه مسیر وجود دارد، برنامه یکپارچه که یک کوریکولوم کامل، جامع و مصوب دارد و به‌طور کامل باید گذرانده شود. یاPost-master Certification که به‌نظر می‌رسد در ایران بیشتر پیگیر این مسیر هستیم، زیرا زودبازده‌تر است و تبدیل دوره بهDNP که معمولاً ۲تا ۴سال زمان می‌برد.

وی افزود: از سال ۲۰۰۴به بعد گرایش به سمتDNP در آمریکا بیشتر شده و تمایل به دریافت مدرک دکترای بالینی وجود دارد. تا جایی که اطلاع دارم، در کشور ما نیز اساتیدی که در بورد هستند به دنبال پیشبرد همین مسیرند.

6 گروه نرس پرکتیشنر در ایران تعریف شده است

استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران ادامه داد: با توجه به طولانی‌بودن فرآیند مستر و دکترا و پیچیدگی‌های تصویب کوریکولوم، اکنون مسیرPost Certificate را دنبال می‌کنیم. این دوره‌ها معمولاً حداکثر ۱۲ماه طول می‌کشند و مدت آن بر اساس گروه جمعیتی هدف تعیین می‌شود. فعلاً 6  گروه نرس پرکتیشنر تعریف شده است؛ یکی از آن‌ها حوزه زنان است. در کشورهای پیشگام پرستاری مانند آمریکا، انگلستان، استرالیا و کانادا، مامایی یکی از شاخه‌های پرستاری است. به همین دلیل نرس پرکتیشنر زنان تعریف شده است اما در ایران احتمالاً ساختار متفاوت خواهد بود.

وی به ظرفیت‌های نرس پرکتیشنر اشاره و بیان کرد: توانایی مدیریت سلامت و بیماری، مهارت در برقراری ارتباط با پزشک، تیم درمان و بیمار، توانایی آموزش و کوچینگ مؤثر و رعایت نقش‌ها و ویژگی‌های حرفه‌ای، قدرت مذاکره و هماهنگی با سایر افراد تیم، توانایی ارجاع‌دهی و مهارت در ایجاد هماهنگی بین‌بخشی از دیگر ویژگی‌های این افراد است.

صالحی گفت: سازمان جهانی بهداشت نیز اعتقاد راسخ به این ماجرا دارد که اگر می‌خواهید تغییری در نظام سلامت ایجاد کنید، آن را به دست پرستاران بسپارید. من نیز طی سال‌ها تجربه دیده‌ام که هر جا پرستاران وارد شده‌اند، کار به بهترین شکل انجام شده است.

وی با اشاره به شرایط نرس پرکتیشنر شدن گفت: فرد باید سه سال سابقه کار در حوزه بالینی و دو سال سابقه کار در حوزه تخصصی داشته باشد و سلامت جسمی و روانی متناسب با کار نیز از جمله ویژگی‌ها و شرایط این امر است.

استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران با بیان اینکه محیط‌های آموزشی شامل کلاس درس،کلینیک، مراکز مراقبت سرپایی، مراکز مراقبت طولانی‌مدت و بیمارستان‌ها خواهند بود، گفت: مربیان نیز پرستاران با تجربه بالینی و دارای مدرک دکترا و پزشکان متخصص در حیطه خاص خواهند بود‌.

وی گفت: عناوین آموزشی مهم دوره شامل فیزیولوژی پیشرفته، ارزیابی فیزیکی و بالینی مدیریت مراقبتی پیشرفته، نظریه‌های پرستاری، مفاهیم عملکرد مبتنی بر شواهد، مدیریت و رهبری و همکاری بین‌حرفه‌ای،  سیاستگذاری سلامت و آمار و اپیدمیولوژی جزو دروس و مباحثی هستند که باید برای نرس پرکتیشنر ها مدنظر قرار گیرند‌.

وی گفت: در ایران حدود ۱۲تا ۱۳سال است که موضوع تربیت نرس پرکتیشنر مطرح است، اما هر بار کمی پیش رفته و دوباره با چالش مواجه شده است. امیدواریم این‌بار با تلاش اساتید و پیگیری‌های جدی، این برنامه به نتیجه برسد. پیشنهادی که ما ارائه داده‌ایم بر اساس بررسی کوریکولوم‌های متعدد بوده است.

وی تاکید کرد: بر اساس بررسی‌ها، دوره فشرده ۶تا ۸ماهه قابل‌اجراست. مجموع ساعات آموزشی حدود ۹۰۰ساعت شامل ۴۰۸ساعت کارآموزی و ۳۹۲ساعت نظری است و محتوای دوره شامل فیزیولوژی، پاتوفیزیولوژی، ارزیابی فیزیکی و بالینی، ارتباط درمانی، مدیریت مراقبت، تشخیص و تست‌های آزمایشگاهی، انفورماتیک پرستاری، اقتصاد و سیاست‌گذاری و مدیریت و رهبری است‌.