رئیس کل سازمان نظام پرستاری گفت: توجه به ظرفیت های پرستاری امکان کاهش هزینه های سلامت و افزایش بهره وری را در نظام سلامت فراهم می کند اما باید تعداد کافی پرستار را مطابق استانداردها استخدام کرد. لایحه بودجه نیز امکان اجرای فوق العاده خاص را فراهم کرده است.

به گزارش خبرنگار روابط عمومی سازمان نظام پرستاری دکتر احمد نجاتیان امروز در نشست تخصصی پرستاری در قانون هفتم توسعه در مرکز پژوهش های مجلس اظهار کرد: ما از سال 1327 درایران برنامه های توسعه در کشور داشته ایم و بعد از انقلاب برنامه های پنجساله آغاز شد که در آنها مهمترین موضوعات توسعه‌ای کشور در این برنامه گنجانده می‌شود و درحقیقت قانون مادری است که در پنج سال آینده نقشه راه کشور را تعیین می‌کند و برنامه هفتم توسعه تا 1407 ادامه خواهد داشت.

وی ادامه داد: اینکه میانگین اجرای برنامه های توسعه در کشور 30 درصد بوده است. این بدین معناست که اجرای این قوانین مناسب نبوده است.

رئیس کل سازمان نظام پرستاری ادامه داد: یکی از موضوعات مهمی که در اجرای سیاست‌ها وجود دارد این است که ذی نفعان اصلی برنامه ها در اجرای سیاست ها دخیل نبوده اند و روند اجرای بالا و پایینی (top - down) وجود داشته است.

وی گفت: در برنامه هفتم توسعه ارتقای نظام سلامت بر اساس سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری مطرح بوده است و برنامه هفتم بر مبنای سیاست های کلی باید اجرا شود.

وی با تأکید بر اهمیت حوزه پرستاری در برنامه توسعه کشور بیان کرد:‌ طبق گفته سازمان جهانی بهداشت پرستاران و ماماها فقط ارائه دهندگان خدمات نیستند بلکه نقش بسیار مهمی در شکل گیری سیاست‌های سلامت در تمام دنیا دارند. مقالاتی که در حوزه کووید19 در دوران همه گیری منتشر شد نشان داد پرستاران توانمندی هایی دارند که به توسعه سیاست های سلامت کمک می‌کند.

پرستاران در اجرای هر برنامه ای در نظام سلامت نقش پررنگ دارند

دکتر نجاتیان گفت: در کشور ما پرستاران با جمعیت حدود 240 هزار نفری یکی از بزرگترین گروه‌های ارائه دهنده خدمات سلامت هستند و خانم ها بزرگترین جمعیت پرستاران را در کشور تشکیل می‌دهند. حدود 90 درصد گروه پرستاری را افرادی با دانش حداقل کارشناسی تشکیل می‌دهند.

وی افزود: 190 دانشکده پرستاری و 40 هزار دانشجوی پرستاری در حال تحصیل در مقاطع مختلف داریم. پرستاران به طور روزمره با خط اول سلامت و با مردم ارتباط شبانه روزی دارند این پتانسیل باعث می‌شود هر برنامه ای در حوزه سلامت تدوین شده پرستاری نقش پررنگ در آن داشته باشند.

پرستاری در برنامه هفتم توسعه

رئیس کل سازمان نظام پرستاری با اشاره به بررسی برنامه هفتم توسعه از سه منظر گفت: یکی از بخش‌ها تکالیفی است که درباره پرستاران مستقیما به آن اشاره شده است. دوم برخی تکالیف هستند که بر حوزه پرستاری تأثیر دارند و سوم نیز تکالیفی هستند که پرستاری می تواند در اجرای آنها کمک بکند. مستقیماً‌ دو ماده از برنامه هفتم توسعه به حوزه پرستاری ارتباط داشت یکی افزایش ظرفیت آموزش در حوزه پرستاری و دیگری تعریف رشته‌های حدواسط در حوزه سلامت است.
وی ادامه داد: پرستاری یکی از بخشهایی است که در زمینه افزایش ظرفیت آن نگرانی‌هایی وجود داشته است از جمله اینکه آیا زیرساخت های موردنیاز برای افزایش ظرفیت آن وجود دارد یا خیر و موضوع دیگر تربیت رشته‌های حدواسط است که قرار است در پرستاری تحت چه عنوانی تعریف شود. آیا قرار است دوباره به سوی بهیاری برویم یا رشته کمک پرستاری را دوباره تعریف کنیم.
وی با اشاره به تدوین سند جامع مراقبت سلامت در برنامه هفتم توسعه بیان کرد:‌ این لایحه با پیشنهاد معاونت پرستاری وزارت بهداشت تحت عنوان قانون جامع مراقبت های پرستاری تدوین شده اما متوجه نشدیم که در فرآیند تصویب چرا به این شکل تبدیل شده و الان در وزارت بهداشت کسی نمی داند این بند به چه موضوعی دقیقا اشاره دارد و لازم است مرکز پژوهش‌ها در این راستا به ما کمک کند.

خدمات پرستاری در منزل هزینه های سلامت را کاهش می دهد
وی ادامه داد: بر اساس قانون برنامه هفتم توسعه میزان پرداخت از جیب مردم باید به کمتر از 30 درصد در 5 سال آینده برسد. معتقدیم پرستاران در این زمینه می توانند نقش ایفا کنند. ما سندی به نام مراقبت در منزل داریم که بسیار هزینه اثربخش است و تمام اسناد نشان می دهد که خدمات پرستاری در منزل کاملاً مقرون به صرفه است.
نجاتیان گفت: در بحث پزشک خانواده و کمبود پزشک عمومی در سطح جهانی، راهکار معرفی پرستاران به عنوان نیروی ارزان‌تر و در دسترس‌تر است. این موضوع می‌تواند به نظام ارجاع کمک کند و در کنترل بیماری‌ها به ویژه فشار خون مؤثر واقع شود.

جایگاه پرستاران بعد از 40 سال هنوز به درستی تعریف نشده است

وی افزود: واقعیت این است که با گذشت حدود ۴۰سال از آموزش پرستاری، جایگاه پرستاران در نظام شبکه سلامت جامعه به‌خوبی مشخص نشده در حالی که پرستاران قادرند در ارائه خدمات به بیماران مبتلا به بیماری‌های طولانی‌مدت و مزمن نقش مؤثری ایفا کنند.
رئیس کل سازمان نظام پرستاری گفت:‌ در زمینه پرستاری، به رغم تلاش‌های صورت‌گرفته، همچنان جایگاه مناسبی برای پرستاران در توسعه سلامت دیجیتال وجود ندارد. همچنین، در حال حاضر، با کمبود خوابگاه و فضای آموزشی مواجه هستیم اما می توانیم بسیاری از خوابگاه های پرستاری را با کمک خیرین ایجاد کنیم.

وی ادامه داد: بخشی از دستاوردهای پژوهشی ایران توسط مقالات پرستاری اتفاق افتاده است. در حوزه شرکت‌های دانش‌بنیان به شرکت های پرستاری توجه کافی نشده است و در حال حاضر، برخی استارتاپ‌ها می‌توانند بخشی از خدمات سلامت مردم را بر عهده بگیرند. در این راستا، توسعه کارآفرینی در حوزه پرستاری می‌تواند به بهره‌وری کمک کند.

نجاتیان گفت: امروزه با پدیده مهاجرت پرستاران مواجه هستیم و بخشی از بهترین پرستاران کشور در حال مهاجرت هستند و همچنین، مدیران و اساتید با تجربه مهاجرت می‌کنند در حالی که امکان جذب آنها باید فراهم شود تا به رشد نظام سلامت کمک کنند. همچنین اگر شرکت‌های پرستاری را توسعه دهیم می‌توانند به بهره وری کمک کنند.

توجه به نقش پرستاران بهره وری نظام سلامت را بالا می برد

وی ادامه داد: دولت موظف شده که بخشی از تولید را از طریق بهره وری تأمین کند و با توجه به حجم هزینه هایی که در حوزه پرستاری می‌شود می‌توان از این ظرفیت استفاده کرد.
نجاتیان با اشاره به فعالیت ۱۴۰۰مرکز پرستاری در منزل، بیان کرد:‌ این مراکز هیچ ارتباطی با پرونده الکترونیک سلامت ندارند. در دوران کرونا 50 تا 60 هزار نفر در مراکز هوم کر در خانه درمان شدند اما این اطلاعات در پرونده الکترونیک به ثبت نرسیده است. این مراکز در خصوصی‌ترین محیط زندگی افراد فعالیت دارند و هیچ نظارتی بر عملکرد آنان وجود ندارد. این مسئله نیازمند فعال‌سازی و توجه بیشتری است.

وی با اشاره به قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری گفت: در زمینه تعرفه گذاری خدمات پرستاری، قانون‌گذار به صراحت تعیین کرده که باید ۴۰۰خدمت شایع، وارد پرداخت گلوبال شوند. این یعنی تعرفه گذاری پرستاری که امروز یک نگرانی جدی در پرستاری است تحت الشعاع قرار خواهد گرفت.

همپوشانی در رشته های پرستاری وجود دارد

رئیس کل سازمان نظام پرستاری گفت: مکانیسم کارانه در برنامه هفتم، به منابع ناپایداری متصل است.  در حوزه افزایش ظرفیت آموزش نیز الزام شده که براساس آمایش سرزمینی باید اتفاق بیفتد و یکی از موضوعات مهم در این بخش، پرستاری است. در پرستاری رشته‌هایی داریم که همپوشانی دارند و براساس برخی لابی گری‌ها رشته هایی مانند اتاق عمل، هوشبری و فوریت‌ها شکل گرفته‌‌اند در حالی که اساس آنها پرستاری است و شاید فرصتی ایجاد شود که بتوان این همپوشانی را رفع کرد.

وی گفت: یک نکته نگران کننده این است که در قانون قید شده مجموع کارکنان دستگاه های اجرایی طی برنامه هفتم باید 15 درصد کاهش یابد. این موضوع برای پرستاری نگران کننده است زیرا بر این اساس نمی توان نیروهای جدید استخدام کرد. این موضوعات باعث شده در طی چندسال گذشته نسبت پرستار به تخت از 1.1 به 0.9 برسد.

لایحه بودجه امکان اجرای فوق العاده خاص پرستاران را می دهد

وی گفت: این نشان می‌دهد که در لایحه بودجه این اجازه به دولت داده شده که برای نگهداشت نیروها فوق العاده خاص اجرا شود و ما درخواست داریم با استفاده از همین بند قانونی بتوانیم فوق العاده خاص را برای پرستاران اجرا کنیم. ما نامه ای را برای ادغام مراقبت های پرستاری در نظام مراقبت های اولیه به معاون بهداشت نوشتیم و وزارت بهداشت نیزاز آن استقبال کرد و فکر می کنیم مراقبت در منزل می تواند در این زمینه کمک کند.